Hipertansiyon ise bu basınç düzeylerinin normal değerlerden yüksek olması durumudur. Hipertansiyon, tüm dünyada yaygın olarak görülen kronik bir halk sağlığı sorunudur. Ülkemizde yaklaşık 15 Milyon Hipertansiyon hastası olduğu bilinmektedir.

Hipertansiyon Hakkında Bilinmesi Gerekenler

Neredeyse her 3 kişiden biri Hipertansif, yani yüksek tansiyon hastalığından muzdarip. Bu hastalığa sahip olanların neredeyse %50’si hasta olduğunun pek farkında değildir. Farkında olanların çoğunluğu da bununla ilgili pek bir şey yapmamaktadır.

İdeal tansiyon değerleri 120/80 ve altı olarak kabul edilir. Yani Sistoliğin(büyük tansiyon) 120mmHg, Diastoliğin(küçük tansiyon) 80 mmHg olması durumudur. Hipertansiyon sınırı ise 140/90 mmHg olarak belirlemiştir. Bunlara ek olarak Pre-hipertansiyon denilen ve halk arasında gizli tansiyon olarak da bilinen uyarıcı bir tansiyon değeri bulunmaktadır. Yani bir şeylerin yolunda gitmediğini ve size bir takım düzeltmeler yapmanız gerektiğini söyler.

Sistolik (büyük) için 120-139 mmHg, Diastolik 80-89 mmHg arasındaysa bunun Hipertansiyona dönüşmemesi için beslenme ve yaşam koşullarınızda değişikliğe gitmeniz gerekmektedir.

Yapılan düzenli ölçümler sayesinde hastalığın tanısı konulabilir. Ayrıca bir takım laboratuvar tetkikleri de tanı koymada büyük öneme sahiptir. Bunlar kısaca; tam kan sayımı, tam idrar tetkikleri, açlık kan şekeri, böbrek fonksiyon testleri, kolesterol ölçümü olarak sayılabilir.

Ev veya ofis ortamında ölçüm yapılacaksa, kişi eğer ayakta bir işle meşgul olmuşsa (yürüyüş, koşu, spor, ev işi gibi) ölçüm yapılmadan önce en az 5 dakika dinlenmesi istenir. Yoksa ölçüm yanlış olabilmektedir. Çünkü bu tür efor sarf edilen durumlarda fizyolojik olarak kan basıncı yükselir.

Ölçüm yapılırken dikkat edilmesi gereken diğer hususlar

• Bacak bacak üstüne atılmamış olmalı, Ölçüm yaptıracak kişinin sırtı boşlukta kalmamalı ve ölçüm yapılacak kolu çıplak olmalı
• En az yarım saat öncesinde sigara içmemiş olmalı
• Çay ve kahve gibi kafein içeren içecekler tüketmemiş olmalı
• Tercihen yemek yememiş olmalı
• İlaç kullanmamış olmalı
• Ölçüm sırasında ölçümü yapılan kişinin konuşmaması da gereklidir.

Ayrıca Ambulatuar Yöntemi ile de tanı konulabilmektedir. Bu yöntem de kişiye tansiyon ölçen bir alet takılır ve gün içerisinde tansiyon değişimi izlenir. Bu ölçüm aynı zamanda Beyaz Gömlek Hipertansiyonu mu yoksa gerçek hipertansiyon mu olduğunu öğrenmeye yardımcı olur. Beyaz Gömlek Hipertansiyonu, doktor ile karşılaşıldığı zaman tansiyonun kısa süreliğine artma durumudur.

Hipertansiyon için risk grupları şunlardır

• Genetik yatkınlık
• İleri yaş grupları
• Kalp Damar Hastalıkları
• Böbrek Hastalıklarıv(Böbrek Yetmezliği, Böbrek tümörleri gibi)
• Hormonal Hastalıklar (Tiroid Bozuklukları, Cushing Sendromu gibi)
• Düzensiz ve dengesiz beslenme
• Kolesterol yüksekliği
• Hareketsiz yaşam
• Alkol ve sigara alışkanlığı
• İlaç kullanımı
• Gebelik
• Obezite
• Uyku apnesi
• Bazı psikolojik hastalıklar(Panik Atak ve Stres Bozuklukları)

Tansiyonu yükseltebilen yiyecek ve içecekler

• Kafein içeren içecekler (çay, kahve)
• Bazı ilaçlar (Romatizma ve Depresyon ilaçları)
• Bazı yiyecekler (Tuzlu, şekerli, fastfood tarzı, margarinli yiyecekler ve alkol)

Hipertansiyon hastalarında hastalığın nedeni %90 belli değildir. Buna Primer(Esansiyel) Hipertansiyon denir. Bu gruptakiler için genellikle Hipertansiyon genetik yolla edinilir. Yani, ailesinde Hipertansiyon hastası olanlar risk grubuna girer. Bir diğer Hipertansiyon çeşidi ise nedeni belli olan diğer %10’luk kısımdaki Hipertansiyon çeşididir ve buna da Sekonder Hipertansiyon denir.

Hipertansiyon hastalığının belirtileri

• Ensede başlayan baş ağrısı
• Nefes darlığı
• Sebepsiz burun kanamaları
• Göğüs ağrısı
• Çarpıntı
• Çift veya bulanık görme

Tansiyonu düşürebilmek için ilaç kullanmadan yapılabilecekler de mevcuttur. Baş ve boyun bölgesini soğuk su ile yıkamak, limon, sarımsak, kekik, nar ve muz gibi bitkiler tüketmek ve tuzu kısıtlamak gibi.

Hipertansiyon’un sebep olabileceği hastalıklar

• Kalp Krizi
• Kalp Yetmezliği
• Böbrek Yetmezliği
• İnme
• Görme Bozuklukları
• Beyin Kanaması
• Damar Tıkanıklıkları

gibi ciddi hastalıklardır. Ayrıca, bu hastalıklar en yüksek ölüm nedenleri arasında yer alır.

Hipertansiyonlu ve Pre-Hipertansiyonlu olanlar için öneriler

• Sigaradan uzak durmak
• Dengeli ve düzenli beslenme
• Fastfood beslenmesinden kaçınmak
• 3 beyazdan(un, tuz ve şeker) mümkün olduğunca uzak durmak
• Potasyum alınımını artırmak(kuru fasulye, domates, pancar, ıspanak, muz, portakal suyu barbunya gibi gıdalarda bulunur.)
• Bol bol, düzenli ve kendini fazla yormayacak fiziksel aktivite (yürüyüş, hafif tempoda koşmak gibi)
• Eğer obezite veya fazla kiloluluk durumu varsa zayıflamaya çalışmak
• Doktor kontrollerini ihmal etmemek
• Verilen ilaçlarını ihmal etmemek
• Düzenli tansiyon ölçtürmek, kaydetmek ve doktorunuza bunları göstermek

Kaynakça

Türk Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği

Mayoclinic

http://turkhipertansiyon.org/yararli_bilgi