Arı Sokmasına Ne İyi Gelir? Arı Sokması yaz ve bahar aylarında sık karşılaşılan bir durumdur ve çoğunlukla evde uygulayabileceğiniz tedaviler ile kendiliğinden geçer. Ancak alerjiniz olması durumunda birçok insan için basit bir böcek sokması olan arı sokması sizde ciddi alerjik reaksiyona neden olabilir. Bu nedenle arı sokmasının ve olası bir alerjik reaksiyonun belirtilerinden haberdar olmak erken müdahale ile ciddi komplikasyonların önlenmesini sağlayabilir.

Arı sokmasının belirtileri

Arı sokmasının belirtileri vücudunuzda oluşan reaksiyona bağlı olarak hafif veya ağır olabilir. Hafif ve orta seviyeli reaksiyonlar kolay tedavi edilirken ciddi bir reaksiyon anafilaksi anlamına gelir ve acil tıbbi müdahale gerektirir.

Hafif reaksiyon

• Arının soktuğu bölgede acı ve yanma
• Arının soktuğu bölgede kırmızı bir nokta
• Kırmızı noktanın etrafında beyazımsı yuvarlak bir bölge
• Arının soktuğu bölgede şişme

Orta seviyeli reaksiyon

• Arının soktuğu bölgede yoğun bir kızarıklık
• Arının soktuğu bölgenin 2-3 gün içerisinde ciddi anlamda kabarması ve şişmesi

Orta seviyeli reaksiyonlar, arı sokmasına karşı hafif bir alerjiniz olduğunu gösterebilir. Bu reaksiyonlar 10 gün içerisinde geçer ve anafilaksi denilen şok ve ölüme kadar giden ciddi reaksiyona neden olmaz. Ayrıca orta seviyeli bir reaksiyon bir sonraki arı sokmasının sizde anafilaksiye neden olacağı anlamına gelmez. Gene de orta seviyeli reaksiyonlarda da doktora gitmelisiniz. Doktorunuz antihistaminik reçete edebilir ve böylece arı sokmasının rahatsız edici etkilerinden kurtulmuş olursunuz.

Arı sokması ciddi alerji belirtileri (anafilaksi)

Anafilaksi, herhangi bir alerjene karşı gösterilen yüksek düzeydeki alerjik reaksiyondur. Anafilaksi durumunda arı sokması hayatı tehdit edecek şekilde vücudunuzu etkiler. Bu durumda görülen belirtiler şunlardır:

• Ciltte kaşıntı ve döküntüler
• Yüz, dil ve boğazda şişme
• Nefes alamama
• Baş dönmesi
• Tansiyon düşmesi
• Mide bulantısı
• Kusma
• Karın ağrısı
• Bilinç kaybı

Teşhis

Arı soktuktan sonra zehre alerjiniz olduğunu düşünüyorsanız ve bu doğrultuda belirtileriniz var ise doktorunuz alerjiniz olup olmadığını anlamak üzere birtakım testler uygulayabilir. Bu testler şunlardır:

Cilt testi: Bu testte cildinize alerjenden küçük bir miktar zerk edilir. Bu testte kol ve sırt bölgesinden işlem yapılır. Eğer alerjiniz var ise testin yapıldığı bölgede kabarıklık oluşması gerekir.

Kan testi: Kan testinde alerjiye neden olan antikorların kanınızda bulunup bulunmadığına bakılır. Bu antikorlar vücudunuzun arının zehrine karşı tepki olarak ürettiği proteinlerdir. Bu testin uygulanması için tıbbi bir laboratuvar gereklidir.

Arı sokmasında ilk yardım

Hafif ve orta seviyeli arı sokmasında ilk yardım

Hafif ve orta seviyeli arı sokmalarında doktora gitmeniz gerekmez. Hafif reaksiyonlar olduğu için evde rahatlıkla tedavi edilebilirler. Bal arısı ve eşek arısı sokması biraz farklıdır. Mesela bal arıları soktuktan sonra iğnelerini bırakırlar ve ölürler. Fakat eşek arılarının iğnesi kopmadan birden fazla sokabilirler. Bu nedenle bal arısı ve eşek arısı sokmalarında ilk yardım uygulaması arasında bazı farklar bulunur.

• Öncelikle eğer bal arısı tarafından sokulduysanız, bal arısının iğnesini çıkartın. İğne cildinizde kaldığı müddetçe zehir zerk etmeye devam eder. İğneyi ne kadar çabuk çıkarırsanız zehir akışını da o kadar erken kesmiş olursunuz. İğneyi çıkarmak için kredi kartı gibi keskin olmayan bir şey kullanın. Kartı iğnenin ucuna sakın bastırmayın. Bunun yerine kartın yassı kısmından iğnenin cildinize girdiği kısmı yana doğru çekin. Böylece iğne cildinize gömülmez fakat yandan kayarak çıkar.
• Daha sonra arının soktuğu bölgeyi su ve sabunla güzelce temizleyin.
• İğneyi çıkardıktan ve arının soktuğu bölgeyi temizledikten sonra soğuk kompres uygulayın.
• Yarayı dış etkilerden korumak ve enfeksiyon kapmasını önlemek için steril bir bez ile sarın.

Anafilaksi durumunda ilk yardım

Anaflaktik reaksiyon durumunda nefes almakta güçlük çekersiniz ve hatta kalbiniz dahi durabilir. Bu durumda mutlaka acil müdahale ekibinin olay yerine gelmesi gerekir. Anafilaksi riski taşıyanlar bundan haberdar ise yanlarında EpiPen denilen ve acil müdahale sağlayan bir cihaz taşıyabilirler. Eğer böyle bir cihazınız yoksa ve ağır alerjik reaksiyon geçiriyorsanız derhal 112’yi aramalı ve profesyonel tıbbi yardım almalısınız.

• Eğer yanınızda EpiPen var ise derhal uygulayın.
• Sağlık ekibi geldiğinde epinefrin uygular.
• Nefes alamıyorsanız sağlık ekibi oksijen verebilir.
• Damar yoluyla antihistaminik ve steroidler verilebilir.
• Kalbiniz durduğu takdirde kardiyopulmoner resüsitasyon (kalp masajını içeren bir acil müdahale) uygulanabilir.

Hamilelikte ve çocuklarda arı sokması

Hamilelerde ve çocuklarda arı sokması halinde de yukarıda bahsettiğimiz ilk yardım ve tedavi uygulamaları aynen gerçekleştirilir. Bununla beraber çocuklar sürekli dışarıda oynadıkları için arı sokması da dahil olmak üzere çeşitli böcek sokmalarına daha sık maruz kalabilirler. Olası bir arı sokmasında erken müdahale edebilmek için çocuğunuz dışarıda oynarken mutlaka ona göz kulak olun. Ayrıca çocuğunuza arılara fazla yaklaşmaması gerektiğini de öğretebilirsiniz. Bunun için arıları ve iğnelerini resimlerle göstererek olası tehlikelere karşı onları korkutmadan uyarabilirsiniz.

Arı sokmasını önlemek için yapabilecekleriniz

Daha önce sizi hiç arı sokmadıysa ve alerjiniz olup olmadığını bilmiyorsanız arı sokması riskini en aza indirerek komplikasyonları önleyebilirsiniz. Ayrıca daha önce sizi arı sokmuş olsa ve alerjiniz olmasa dahi bir sonraki arı sokmasında vücudunuzun ne tepki vereceğinden kesin olarak emin olamazsınız. Bu nedenle en doğrusu arı sokması riskini azaltmaktır. Bunun için dikkat etmeniz gereken noktalar şunlardır:

• Parlak renkli giysiler giyinmeyin. Parlak giysiler arıları çeker.
• Yoğun kokulu parfümler ve saç spreyleri sıkmaktan sakının; kokular da arıları size doğru çeker.
• Dışarıda tatlı içecekler içmeyin ve tatlı içeceklerin ve tatlıların üstü açık bir şekilde dışarıda tutmayın.
• Çöpünüzü temiz tutun ve çöpte üstü açık yemekler ve tatlılar bırakmayın.
• Bol kıyafetler giyinmeyin. Bol kıyafetler arıların kıyafetin içerisine girip orada kalmasına neden olabilir. Siz içinizde bir arı fark ettiğinizde telaşlanır ve ani hareket yaparsanız arı içeride sizi sokabilir.
• Araba sürerken pencerelerinizi kapatın. Böylece arabaya arı girme riskini ortadan kaldırmış olursunuz. Arabanızda cam açık ise ve içeriye arı girerse araba sürerken arabadan inemeyeceğiniz için telaşlanabilirsiniz ve telaşlı hareketleriniz de arı sokması riskini arttırır.
• Arı gördüğünüzde telaşlanmayın. Arılar insanları sokmak istemezler fakat sadece kovanlarını korurlar. Onların kovanlarına yaklaşmayın.
• Eğer yanınıza arı gelirse telaşlanmadan uzaklaşın. Arılar yavaş hareket ettikleri için olay yerinden uzaklaşmak için yeterince vaktiniz olacaktır.
• Sizi arı soktuysa hemen oradan uzaklaşın. Arılar soktukları zaman bir kimyasal madde yayarlar ve bu da diğer arıları o ortama çeker.

Ne zaman doktora gitmelisiniz?

Yukarıda da bahsettiğimiz şekilde arı sokmalarının çoğu hafiftir ve doktora gitmenizi gerektirmez. Bununla beraber anafilaksiye neden olabilecek ciddi bir alerjik reaksiyon belirtileri ortaya çıktığı takdirde derhal doktora başvurmalısınız. Ağır alerjik reaksiyonların hepsinin aynı anda göstermeniz gerekmez bir iki tane anafilaksi belirtisi göstermeniz doktora gitmeniz için yeterlidir.

Eğer arı soktuktan sonra, arı sokması ile ilgili belirtiler birkaç gün içerisinde geçmez ise de doktora gidin. Anafilaksi belirtileri olmasa da arı sokmasından sonra rahatsızlık veren belirtilerin 2-3 gün sonra devam ediyor olması da doktora gitmek için yeterli bir sebeptir.

Kaynakça

1- Bee stings

2- Bee stings symtoms & causes